Waddada suubban. Q26AAD. W/D: Xasan Cabdulle Calasoow โ€œShiribmaalโ€

Waddada suubban. Q26AAD. W/D: Xasan Cabdulle Calasoow โ€œShiribmaalโ€

“Fadliga suxuurashada saacadaha ugu dambeeya ee habeenka inta Soon-qadka lagu jiro haddii aan laga baqayn waa beriga, iyo Fadliga Afur dedejinta, iyo waxa fiican in lagu afuro iyo ducada lagu ducaysto afurka ka dib!.

ุนู† ุงู†ุณ ุฑุถูŠ ุงู„ู„ู‡ ุนู†ู‡ ู‚ุงู„: ู‚ุงู„ ุฑุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุง ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู… ใ€Š ุชุณุญุฑูˆุงุŒ ูุงู† ููŠ ุงู„ุณุญูˆุฑ ุจุฑ ูƒุฉใ€‹ ู…ุชูู‚ ุนู„ูŠู‡
Anas (A.K.R.) wuxuu yiri: Nabigu (S.C.W.) wuxuu yiri: Suxuurta, maxaa yeelay waxaa ku jira barako suxuurta. (Bukhaari iyo Muslim).

ูˆุนู† ุฒูŠุฏ ุจู† ุซุงุจุช ุฑุถูŠ ุง ู„ู„ู‡ ุนู†ู‡ ู‚ุงู„: ุชุณุญุฑู†ุง ู…ุน ุฑ ุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุง ู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู… ุ› ุซู… ู‚ู…ู†ุง ุงู„ู‰ ุงู„ุตู„ุงุฉ. ู‚ูŠู„: ูƒู… ูƒุงู† ุจูŠู†ู‡ู…ุงุŸ ู‚ุงู„: ู‚ุฏุฑ ุฎู…ุณูŠู† ุงูŠุฉ. ู…ุชูู‚ ุนู„ูŠู‡

Zayid bin Saabit (A.K.R.) wuxuu yiri: mar intaan Nabiga (S.C.W.) la suxuurannay waaberiga ka hor, iyadoo bil soon-qaad lagu jiro, ayaan dabadeed salaaddii Subax u kacnay. Waxaa la weydiiyay Nabiga (S.C.W.) intii u dhexaysay labadaa, Suxuurta iyo salaadda? Wuxuu yiri: ilaa intii laga aqriyo konton aayadood oo qur’aanka ka mid ah.’ (Bukhaari iyo Muslim).

ูˆุนู† ุงุจู† ุนู…ุฑ ุฑุถูŠ ุง ู„ู„ู‡ ุนู†ู‡ู…ุง ู‚ุงู„: ูƒุงู† ู„ุฑ ุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู… ู…ุค ุฐ ู†ุงู†: ุจู„ุง ู„ ูˆุงุจู† ุงู… ู…ูƒุชูˆู… ุŒ ูู‚ุงู„ ุฑุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆ ุณู„ู…: ใ€Šุงู† ุจู„ุง ู„ุง ูŠุคุฐู† ุจู„ูŠู„ ุŒ ููƒู„ูˆุง ูˆุงุณุฑุจูˆุง ุญุชูŠ ูŠุคุฐู† ุงุจู† ู…ูƒุชูˆู…ใ€‹ ู‚ุงู„: ูˆู„ู… ูŠูƒู† ุจูŠู†ู‡ู…ุง ุงู„ุง ุงู†ูŠู†ุฒ ู„ ู‡ุฐุง ูˆ ูŠุฑ ู‚ู‰ ู‡ุฐุงุ› ู…ุชูู‚ ุนู„ูŠู‡.

Ibn Cumar (A.K.R.) wuxuu sheegay in Nabiga (S.C.W.) uu lahaa laba mu’addin oo kala ahaa Bilaal (A.K.R.) wuxuu addimaa goor hore iyadoo wali habeennimo ah. Sidaa aawgeed iska cuna oo iska caba ilaa uu Umm Maktuum (A.K.R.) ka addimo. Wuxuu yiri: waxay ahayd xaqiiqdii waqti yar intii u dhexeysay labadaa markii mid soo degay oo kan kale fuulay sarta sare.’ (Bukhaari iyo Muslim).

ูˆุนู† ุนู…ุฑูˆ ุจู† ุงู„ุนุงุต ุฑุถูŠ ุงู„ู„ู‡ ุนู†ู‡ุŒ ุงู† ุฑุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู… ู‚ุงู„: ใ€Šูุตู„ ู…ุง ุจูŠู† ุตูŠุง ู…ู†ุง ูˆ ุตูŠุงู… ุงู‡ู„ ุงู„ูƒุชุงุจ ุงูƒู„ู„ุฉ ุงู„ุณุญุฑ.ใ€‹ ุฑูˆุงู‡ ู…ุณู„ู….

Camal bin Al-Caas (A.K.R.) wuxuu yiri: Nabigu (S.C.W.) wuxuu yiri: waxa kaliya uu kaga soocan yahay ama farqi ah u dhexeeyaa soonkeenna iyo Soonka ehlu-kitaanku waa suxuurta, waxaa loo la jeedaa Kirishtaanka iyo Yuhuudda ee aan Suxuuran.’ (Muslim).

Intaas waxaa noogu eg qodobkii suxuurta iyo axaadiistii kusoo aroortay oo wada sugan. Sida ciwaankuba yahay qodobkaan labaadna waxaan kusoo qaadanayaa dhowr xaddiis oo ku saabsan “Dedejinta Afurka” saxiixna wada ah.

ุนู† ุณู‡ู„ ุจู† ุณุนูŠุฏ ุฑุถูŠ ุงู„ู„ู‡ ุนู†ู‡ุŒ ุงู† ุฑุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู… ู‚ุงู„: ู„ุง ูŠุฒุงู„ ุงู„ู†ุงุณ ุจุฎูŠุฑ ู…ุง ุนุฌู„ูˆุง ุงู„ูุทุฑ ใ€‹ ู…ุชูู‚ ุนู„ูŠู‡.
Sahal bin Sacad (A.K.R.) wuxuu yiri: Nabigu (S.C.W.) wuxuu yiri: Muslimiintu waxay ku sugnaa doonaan jidka toosan inta ay dedijinayaan afurka ay afuraan durbadiiba ka dib markii ay qorraxdu dhacdo oo afurka ka dib salaadda la galo.’ ( Bukhaari iyo Muslim).

ูˆุนู† ุงุจูŠ ุนุทูŠุฉ ู‚ุงู„: ุฏ ุฌู„ุช ุงู†ุง ูˆ ู…ุณุฑูˆู‚ ุนู„ู‰ ุนุงุกุดุฉ ุฑุถูŠ ุงู„ู„ู‡ ุนู†ู‡ู…ุงุŒ ูู‚ุงู„ ู„ู‡ู…ุง ู…ุณุฑูˆู‚: ุฑุฌู„ุงู† ู…ู† ุงุตุญุงุจ ู…ุญู…ุฏ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู… ุŒ ูƒู„ุง ู‡ู…ุง ู„ุง ูŠุงู„ูˆ ุนู† ุงู„ุฎูŠุฑุ› ุง ุญุฏู‡ู…ุง ูŠุนุฌู„ ุงู„ู…ุบุฑุจ ูˆุงู„ุงูุทุงุฑุŒ ูˆุงู„ุง ุฎุฑ ูŠุคุฎุฑ ุงู„ู…ุบุฑุจ ูˆุงู„ุงูุทุงุฑุŸ ูู‚ุงู„ุช: ู…ู† ูŠุนุฌู„ ุงู„ู…ุบุฑุจ ูˆุงู„ุงูุทุงุฑุŸ ู‚ุงู„: ุนุจุฏ ุงู„ู„ู‡ ูŠุนู†ูŠ ุงุจู† ู…ุณุนูˆุฏ -. ูู‚ุงู„ุช: ู‡ูƒุฐุง ูƒุงู† ุฑุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู… ูŠุตู†ุนุŒ ุฑูˆุงู‡ ู…ุณู„ู….

Abuu Caddiyaa (A.K.R.) wuxuu yiri: aniga iyo Masruuq ayaa aadnay si aan u soo booqanno Caa’isha. Masruuq ayaa wuxuu ku yiri: waxaa jira laba nin oo asaxaabtii Nabiga ah labaduba kama gaabiyaan inay kasbadaan kheyr iyo sammaan: laakiin se midkood wuxuu dedejiyaa afurka iyo oogidda salaadda maqrib. Midka kalena labadaba waa daahiyaa? Caa’isha (A.K.R.) waxay waydiisay: waa kee midka dedejiya afuridda iyo oogidda salaadda Maqrib? Wuxuu ku jawaabay: waa Cabdullaahi ibn Mascuud. Waxay tiri: Nabigu (S.C.W.) wuxuu yeelay sidaas oo kale.’ (Muslim).

ูˆุนู† ุงุจูŠ ู‡ุฑูŠุฑุฉ ุฑุถูŠ ุงู„ู„ู‡ ุนู†ู‡ ู‚ุงู„: ู‚ุงู„ ุฑุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู…: ใ€Š ู‚ุงู„ ุงู„ู„ู‡ ุนุฒ ูˆุฌู„: ุง ุญุจ ุนุจุงุฏูŠ ุงู„ู‰ ุงุนุฌู„ู‡ู… ูุทุฑุงใ€‹ ุฑูˆุงู‡ ุงู„ุชุฑู…ุฏูŠ ูˆู‚ุงู„ ุญุฏูŠุช ุญุณู†.

Abuu Hureyrah (A.K.R.) wuxuu yiri: Nabigu (S.C.W.) wuxuu yiri: Allaah Casaa wajalla wuxuu yiri: Addoomadayda waxaan ugu jecelahay midka dedejiya afuriddiisa.’ ( Tirmidi wuxuuna yiri: waa xadiis Xasan ah, macnaha wanaagsan.).

ูˆุนู† ุนู…ุฑ ุจู† ุงู„ุฎุทุงุจ ุฑุถูŠ ุงู„ู„ู‡ ุนู†ู‡ ู‚ุงู„: ู‚ุงู„ ุฑุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู…: ใ€Šุงุฐุง ุงู‚ุจู„ ุงู„ู„ูŠู„ ู…ู† ู‡ู‡ู†ุง ุŒ ูˆุงุฏ ุจุฑ ุงู„ู†ู‡ุงุฑ ู…ู† ู‡ู‡ู†ุง ุŒ ูˆุบุฑุจุช ุงู„ุดู…ุณ ุŒ ูู‚ุฏ ุงูุทุฑ ุงู„ุตุงุกู… ใ€‹ ู…ุชูู‚ ุนู„ูŠู‡.

Cumar bin Khaddaab (A.K.R.) wuxuu yiri: Nabigu (S.C.W.) wuxuu yiri: habeenku markuu halkaas ka yimaado bari, maalintuna halkaas ka sii socoto, qorraxduna dhacdo, markaas qofkii soomanaa waa inuu afuraa.'(Bukhaari iyo Muslim).

ูˆุนู† ุงุจูŠ ุงุจุฑุงู‡ูŠู… ุนุจุฏ ุงู„ู„ู‡ ุจู† ุงุจูŠ ุงูˆูู‰ ุฑุถูŠ ุงู„ู„ู‡ ุนู†ู‡ู…ุง ู‚ุงู„: ุณุฑู†ุง ู…ุน ุฑุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู… ุŒ ูˆู‡ูˆ ุตุงุกู… ุŒ ูู„ู…ุง ุบุฑุจุช ุงู„ุดู…ุณ ุŒ ู‚ุงู„ ู„ุจุนุถ ุงู„ู‚ูˆู…: ใ€Š ูŠุง ูู„ุงู† ุงู†ุฑู„ ูุงุฌุฏุญ ู„ู†ุงใ€‹ุŒ ูู‚ุงู„: ูŠุง ุฑุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ู„ูˆ ุงู…ุณูŠุชุŸ ู‚ุงู„: ุงู†ุฒู„ ูุงุฌุฏุญ ู„ู†ุงุŒ ู‚ุงู„: ุงู† ุนู„ูŠูƒ ู†ู‡ุงุฑุง ุŒ ู‚ุงู„: ใ€Šุงู†ุฒู„ ูุงุฌุฏุญ ู„ู†ุงใ€‹ ู‚ุงู„: ูู†ุฒู„ ูุฌุฏุญ ู„ู‡ู… ูุดุฑุจ ุฑุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู… ุŒ ุซู… ู‚ุงู„: ใ€Šุงุฐุง ุฑ ุงุงูŠุชู… ุงู„ู„ูŠู„ ู‚ุฏ ุงู‚ุจู„ ู…ู† ู‡ู‡ู†ุง ุŒ ูู‚ุฏ ุงูุทุฑ ุงู„ุตุงุกู…ใ€‹ูˆ ุงุดุงุฑ ุจูŠุฏู‡ ู‚ุจู„ ุงู„ู…ุดุฑู‚. ู…ุชูู‚ ู‡ู„ูŠู‡.
Abuu Ibraahiim Cabdullaah bin Abii Awfaa (A.K.R.) wuxuu yiri: mar waxaan kula jirnay Nabiga (S.C.W.) safar, wuuna soommanaa, markii ay qorraxdii dhacday, wuxuu ku yiri Raggii nin ka mida: Hebeloow, fadlan deg oo noo diyaari shurabadda. Ninkii ayaa yiri: Rasuul Alloow! Xoogaa iftiinka shucaaca ha qarsoomo, gabbalkuna ha ma doobaado. Nabigu (S.C.W.) wuxuu ku celiyay: Deg oo noo diyaari shurbadda.Ninkii wuxuu yiri: waxaa jira weli iftiinkii maalinta. Nabigu (A.C.W.) Wuxuu yiri: Deg oo noo diyaari Shurbadda. Cabdullaah bin Abii Awfaa wuxuu yiri: Ninkii waa degay, oo noo diyaariyay Shurbad. Nabigu (S.C.W.) inta cabay ayuu isagoo tilmaamaya xagga bariga yiri: markii aad aragtaan habeenkii oo halkaas ka yimid bari, qofka soommani waa inuu afuraa.’ (Bukhaari iyo Muslim).

ูˆุนู† ุณู„ู…ุงู† ุจู† ุนุงู…ุฑ ุงู„ุถุจูŠ ุงู„ุตุญุงุจูŠ ุฑุถูŠ ุงู„ู„ู‡ ุนู†ู‡ุŒ ุนู† ุงู„ู†ุจูŠ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู… ู‚ุงู„: ใ€Šุงุฐุง ุงูุทุฑ ุงุญุฏูƒู…ุŒ ูู„ูŠูุทุฑ ุนู„ู‰ ุชู…ุฑ ุŒ ูุงู† ู„ู… ูŠุฌุฏ ุŒ ูู„ูŠูุทุฑ ุนู„ู‰ ู…ุงุก ูุงู†ู‡ ุทู‡ูˆุฑใ€‹ ุฑูˆุงู‡ ุงุจูˆ ุฏุงูˆุฏ ุŒ ูˆุงู„ุชุฑู…ุฏูŠ ูˆู‚ุงู„: ุญุฏูŠุซ ุญุณู† ุตุญูŠุญ .

Salmaan bin Caamir ad-Dabay as-Saxaabi (A.K.R.) wuxuu yiri: Nabigu (S.C.W.) wuxuu yiri: qofku markii uu afurayo waa inuu ku afuraa timir. Haddii uusan helin ha ku afuro biyo, maxaa yeelay waa daahir waxba daahiriya.’ (Abuu Daawuud, Tirmidina wuxuu yiri: waa xaddiis xasana macnaha saxiix ah).

ูˆุนู† ุงู†ุณ ุฑุถูŠ ุงู„ู„ู‡ ุนู†ู‡ ู‚ุงู„: ูƒุงู† ุฑุณูˆู„ ุงู„ู„ู‡ ุตู„ู‰ ุงู„ู„ู‡ ุนู„ูŠู‡ ูˆุณู„ู… ุŒ ูŠูุทุฑ ู‚ุจู„ ุงู† ูŠุตู„ูŠ ุนู„ู‰ ุฑ ุทุจุงุช ุŒ ูุงู† ู„ู… ุชูƒู† ุฑุทุจุงุช ูุชู…ูŠุฑุงุชุŒ ูุงู† ู„ู… ุชูƒู† ุชู…ูŠุฑุงุช ุญุณุง ุญุณูˆุงุช ู…ู† ู…ุงุก ุŒ ุฑูˆุงู‡ ุงุจูˆ ุฏุงูˆุฏ ุŒ ูˆุงู„ุชุฑู…ุฏูŠ ูˆู‚ุงู„: ุญุฏูŠุซ ุญุณู†.

Anas (A.K.R.) wuxuu yiri: Nabigu (S.C.W.) Wuxuu ku afuri jiray intowsan Tukan salaadda Maqrib, xabbado timir busur ah, haddii uusan heli oo aysan timir engeg ah oollin, wuxuu cabi jiray dhowr kabboosho oo biyo ah.’ (Abuu Daawuud, Tirmidina wuxuu yiri: waa xaddiis Xasan ah.).

“Jimco jeer suubban. W:D: Xasan Cabdulle Calasoow “Shiribmaal”

SHEEKOOYIN