XASIL OO ILA GARO. (XIKMADO KOOBAN) Qore: Mohamed Musa Sh. Noor
Qaybtii 103aad
1-Xaalad walba soo dhawee
aga yaabee
dabeesha hadda socota in aysan u roonayn caafimaadkaaga oo ay tahay mid xanuun
badan, balse waa in aad maankaaga ku haysaa in ay waqti kooban soconayso oo
uusan roobku mar walba da’een.
Wax walba waqti ayey leeyihiin ay bilowdaan
waqti ay dhamaadaana waa jirayaa, muhiimadda waa in aad lahaataa adkaysi
khibradna uga korosaataa wareegtada xaaladaha ee kusoo asiiba.
Noqo qof adag oo usoo dhawee xaalad walba sida
ay kuugu timaado.
Mmusa
3-Nolosh wax walba ka filo
Nolosha wax
walba ka filo, wax walbana way kugu samayn kartaa, sida ay rabto ayey cirka iyo
dhulkaba kuugu garaaci kartaa, way kusoo dhawayn kartaa hadana waa ku fogayn
kartaa, adiga mar walba isku day in aad u taagantahay guusha noloshaada.
Mmusa
4-Baahidiisa
Ma ahan in aad
noqotaa mid baahidiisa aan u taagnayn ee u taagan baahiyada kale.
Wax ka xun ma jiraan in aad mar walba waqtigaada
ku lumiso qof u taagan maarayntii uu kugu maareeyo baahidiisa.
Mmusa
5-Daaweynta.
Ilaa aad daaweysid salka cudurka dhibaatada keenay mar walba xanuunka wuu jirayaa.
Waad qarsan kartaa xanuunkaaga ilaa muddo, balse ma ahan mid aad ka carari kartid oo dhibku wuu kula jirayaa ilaa aad salka u qodid raadinta dawadiisa.
Mmusa
6-Wax ka xun ma jiraan
Wax ka xun ma jiraan marka waxa isku kaa haya ay noqdaan waxa ku kala daadiya, maxaa yeelay waxay la mid tahay naftaada oo isla iyada iskala jeexaysa isla iyadana is aruursanaysa waana xanuun runtii.
Mmusa
7-Awoodaada.
Awooddaada waad muujin martaa balse taas macnaheeda maahan in
aad tahay qof awood leh, mar walba natiijada ka dhalata muujinta awooddaada
ayaa ah midda lagu qiimeeyo shaqsiyaddaada haddii aad ahaan lahayd guuleyste
iyo guul laawe..
Mmusa
8-Sama qabe
Kan samaqabaha
ah ee u baddali kara natiijada xun mid wanaagsan ayaa fahmi kara sharciga lagu
kala gaddiyo wanaaga iyo xumaanta, maskaxdiisuna waxay ifisaa Nolosha.
Mmusa
9-Xadkaaga
Adiga oo
xadkaaga garan karin xawaarahaaga ma koontarooli kartid.
Koontaroolka xawaarahaaga oo lumana wuxuu ka
dhigan yahay xadka oo gudubtid, natiijadana waa dhibaato.
Mmusa
10-Waqti tagay
Waqti tagay dib
uma soo celin kartid
Waaqica oo wajahdaana waa wehesha guushaada.
Walwalkaaga oo yaraadana waa weedh laabtaada u
roon.
Mmusa
11-Si dhab ah u eeg
Marka aad si
dhab ah y eegto abuurista Eebe ee dunidan wax badan ayaa fahmaysaa, waana
markaas marka aad si dhab ah u fakari karto iimaankaagana uu miisaan yeelanayo.
Mmusa
12-Aamusnaanta
Aamusnaanta ayaa ka khayr roon dhawaqa
dhaliisha kuu keeni kara marba waxa aad ka hadlayso haddii aysan ahayn wax dhab
ah oo saamayn wanaagsan nolosha u samayn kara.
Mmusa
13-Socodka badi
Rajada fiican
iyo farxadduba way imaanayaan ee adiga uun haka daalin in aad u socoto
raadintooda.
Qiimaha maamuska wanaaga ayaa ah in aan
raadintiisa laga caajisin waana hubaal abaal marintiisa in ay imaanayso.
Mmus
14-Wawalka
Walwalkaaga oo
bata waxba kama baddalo natiijada qaddarta laguu yabooha, sidaa darteed,
walwalka iska dhaaf oo u dhug yeelo wajihidda qaddarta ku heshay iyo in aad u
tabaabusheesato talaabada xigta.
Mmusa
15-Waa riyada qof kale
Camalkaaga xun waa riyada qof walba oo shaydaan
ehel ka dhigto.
Cunugaaga dhibka badan waa riyada midka ma
dhalaha ah.
Gurigaaga yaraanta badan waa riyada mid walba oo
barkaca ah.
Hantidaada yaraanta badan waa riyada mid walba
oo deymeesan.
Caafimaadkaaga yarka ah waa riyada mid walba oo
xanuunsan.
Ceebtaada asturan waa baahida mid walba oo
ceebaysan.
Toosnaanta aad Alle u toosantahay waa riyada mid
walba oo dambi la daala dhacaya.
Uga shukri Alle nimcada uu kugu mannaystay dibna
u xisaabtan.
Mmusa
16-Mustaqbalka
Haddii lagu yiri mustaqbalka yuusan ku fakar galin maxaa yeelay mustaqbalka wuxuu ku jiraa gacanta Eebe isaga ayaana ku cilmi roon adiga waqtiga aad dhex joogto wax u qabso maxaa lagaa ba’shay?
Irsaaqadda
Haddii lagu
yiri ha isku cuslayn hammiga irsaaqadda maxaa yeelay irsaaqadda Alle ayaa
kafaala qaaday maxaa lagaa ba’shay, maxaad se u wal washaa?
Mmusa
17-Haddii lagu yiri
Haddii lagu yiri hammi adduunyo ha isku mashquulin culaysna ha isku saarin, dunidana Alle ayaa leh oo u tashanaya maxaa lagaa ba’shay?
Dhowr sharaftooda
Qaarkood waxay
baxaan ama muuqooda la waayaa marka aad u baahato.
Qaarkoodna waxaa la waayaa marka ay danahooda
kaa gaaraan.
Qaarna marka ay baddalkaaga helaan lama arko.
Qaarna marka ay fahmaan halka qalbigaadu taagan
yahay ayey dhaqaajiyaan.
Qaarna tii Alle ayaaba kaa wadato.
Waddooyinka lagaaga tago waa badan yihiin wayna
xanuun badan yihiin runtii.
Waxaad ogaataa in cimrigaagu gaabahanyahay,
qabrigaaduna yaryahay, marka aad dunidan ka tagtana waxa aad qof uga baahantahay
ayaa ah ducada oo kaliya.
Sidaa darteed, ha xadin hana dhaawicin dareenka
ama farxadda qof, sidoo kale qofna ha xaqirin.
Naftaada ku abaal mari in aad dhimato adiga oo
ixtiraamaya dadka, dhowrayana sharaftooda Baniaadanimo.
Mmusa
18-Waa nuuca nolosha
Dhulka in aad
ku dhacdid sababteeda marnaba ha is waydiin waxa kaliya oo ka fakartaa ha
noqdaan sida aad kor ugu kici lahayd busta ku gaartayna aad isaga jafi lahayd
socodkana horey ka bilow waa nuuca nolosha ay u sameesantahay.
Mmusa
19-Waqtiga liidashada
Qof shalay
marka aad liidatay kugu qiimeeyay liidasho maanta ladnaantaada qayb kuma lahan
sidaas darteed, mar walba dadka aan duruufaha kaaga harin hareerahaaga ka
buuxso.
Mmusa
20-Saamaynta qofka
Saamaynta uu
qofku kugu yeesho kuma xirna inta uu qofkaas kula joogo ama aad is taqaaneen,
way dhacdaa mararka qaar in qofka aad taqiin uu kaaga saamayn badnaado qof aad
taqiin waqti kooban, waa tayada qofka waxa saamaynta yeesha ee aqoonta fog aad
u leedahay macna ma samayso.
Mmusa
W/Q: Mohamed Musa Noor
